Blog V - De Complimentenmaffia

Nog een kleine twee weken en dan ga ik in schrijfretraite op Bali. Het kan verkeren.

Wat dat betreft ben ik, naar de gevleugelde uitspraak van Ruud Gullit, niet te benijden. Zat ik eerder vanuit het comfort van mijn trainingspak veilig binnen te bloggen, nu bereikten mij in korte broek en t-shirt op de loungebank in de tuin, verontrustende berichten via social media en nieuwsgerelateerde websites. Er worden te veel en te makkelijk complimenten gegeven met als gevolg dat onze spruitjes niet weerbaar zouden zijn. Recent verschenen er al onderzoeken waarin stond dat een relatief grote groep adolescenten en starters op de arbeidsmarkt met een burn-out kampt. Een serieus probleem dus en dat allemaal mede doordat we iedereen overal maar complimenten voor geven. Gaven we er eerst te weinig, nu zijn het er weer te veel.

Uiteraard voel ik mij aangesproken, want naast auteur ben ik psycholoog en een grote complimentengoeroe. De wetenschap is wat dat betreft net als de mode. Het ene jaar is complimenten geven in, maar als iedereen het te lang en te veel predikt dan raakt het uit de mode en is het des te vernieuwender om te oreren dat complimenten geven uit is. En zoals met elke modegril gaat het ook hier om golfbewegingen.

Daarom zou ik vooral ook willen pleiten voor het gezond verstand, als er al zoiets bestaat. Het spelen van de meest gruwelijke en gewelddadige (oorlogs-)spelletjes waarin geweld wordt verheerlijkt, maakt, zo blijkt uit onderzoek, op zich niet gewelddadiger of agressiever. Toch staan er leeftijdsgrenzen op dat soort games, die en masse aan de laars worden gelapt want alle klasgenootjes spelen het ook. Professionals worden betaald om een juiste inschatting te maken wat passend is, gezien de ontwikkelingsleeftijd en het mentaliserend vermogen van een kind. ‘Maar mijn kind kan er heel goed mee omgaan’, hoor je dan. Dat zal zo zijn maar wat voeg jij in de ontwikkeling van je kind daar nou als ouder voor waardevols aan toe. We leven in een tijd dat mensenlevens minder waard lijken te zijn dan ooit. Een uitlaatklep zou het zijn, om agressie veilig te kunnen verminderen. Misschien.

Ik ben benieuwd wat voor onderzoeksuitkomsten over een paar jaar in de mode zullen zijn. In ieder geval vraag ik mezelf hardop af of het altijd een argument is om te zeggen ‘ik heb liever dat hij/zij het thuis bij mij doet dan ergens stiekem waar ik er geen toezicht op heb.’ Of de ouders vinden het zelf te leuk om het te spelen. Dat kan natuurlijk ook. En toch, wat is er mis met good old grenzen stellen? Begrijp me niet verkeerd, verbinding met en verplaatsing in de belevingswereld van je kind staat daarbij voorop.

De hoofdpersoon in mijn verhaal, Thomas, ervaart de keerzijde van beiden. Thomas kreeg weinig (oprechte) complimenten enerzijds en een te veel aan regels anderzijds. Op het oog is hij succesvol maar het is niet alles goud wat er blinkt. Iemand die niet per se elke uitdaging uit de weg gaat, maar zich ook niet weet te verbinden met wat waardevol is.

Het is juist het worstelen met onzekerheden, uitdagingen en onvoorspelbare dingen buiten je comfort zone waardoor je verder komt. Durven te falen met als kracht doen wat je drijft. Of zoals onderzoekster Carol Dweck zegt ‘I’ve had a fabulous struggle today. Tell me about yours.’

Dat biedt enig perspectief voor Thomas, die volop worstelt, maar of hij het redt durf ik niet te zeggen.

Zo’n dappere groei mindset bereik je niet door als leerkracht, ouder of collega voor alles maar complimentjes te geven, maar ook niet door ze niet te geven. Als je ze geeft, geef ze dan voor inzet en het volhouden ondanks tegenslag. Het is de toon die de muziek maakt. Wat dat betreft is het met grenzen stellen net als een accordeon. Hoe meer vrijheid je kroost aankan des te meer ruimte, hoe minder des te minder.

Maar goed, Thomas, de psychiater uit mijn roman, kan je daar alles over vertellen. Want hij weet precies hoe het zit en hoe het allemaal in het leven werkt en is niet te beroerd om dat aan iedereen te laten weten.