Waardevol Stormen!
De Gouden Weken zijn bedoeld om de storm- of conflictfase tijdens het groepsvormingsproces op een positieve manier te stimuleren. Vanuit respect voor elkaar en naar elkaar, waarbij we leren dat anders zijn of denken ook prima is. Met als hoger doel, door de groep uitgedragen basisregels en normen. Al mag daar dus best wel wat discussie en ongemak aan vooraf gaan…
Interessant is dat er na Tuckman nog verfijningen van zijn groepsvormingstheorie zijn gekomen, waarover ik schrijf in mijn deze winter te verschijnen boek De Zilveren Weken.
Met de Zilveren Weken bedoelen we overigens de periode na de jaarwisseling, als je klas zo grofweg (bijna) halverwege het schooljaar is. Ook vind je in mijn nieuwe boek een speciaal deel voor de Bronzen Weken terug, de afsluitingsfase van het schooljaar.
De belangrijkste conclusie die we kunnen trekken, is dat de storm- of conflictfase in zekere zin een natuurlijk verschijnsel is dat van tijd tot tijd terugkeert. In de ene groep sneller of vaker dan de andere. Dat hangt bijvoorbeeld af van de groepscohesie maar ook van de onderlinge groepssamenstelling. Of we het nou willen of niet; hoe meer de kinderen op elkaar lijken en herkenning vinden bij elkaar, des te minder kans op storm. Dat betekent dus dat als je groepssamenstelling heterogener is, je waarschijnlijk vaker of meer zult moeten investeren in het onderhoud. Maar een stormfase bied ook de kans om je groep naar een hoger niveau te tillen.

Een mooie manier om het tijdens een stormfase te hebben over verschillen, is aan de hand van een Waardenspel. Waarden zijn de dingen waar je voor staat, die je bijzonder belangrijk vindt in je leven. Die je leven net dat beetje leuker maken.
Het kunnen eigenschappen zijn die je al bezit of dingen waar je nog naar streeft, bijvoorbeeld humor, rijkdom of natuur. Op internet kom je veel voorbeelden van waarden tegen. Maar je kunt ook voor jezelf of met je klas stilstaan bij het in kaart brengen van mogelijke waarden. Vervolgens kun je daar kaartjes van maken. Je zou hiermee spelvormen kunnen verzinnen variërend van een kwartet, tot een groep(je)sgespreksvorm of een ganzenbord.
Van belang is dat er ruimte ontstaat voor eigenheid en verschil. Dat betekent dus als iemand naar rijkdom streeft, dat niet verkeerd is of minder goed dan een waarde als humor of natuur.
Wel is het goed om vragen te stellen; wat maakt dat iemand naar ….. streeft? Hoe helpt het je? Heb je er nog meer van nodig of heb je al genoeg? Wie denkt er nog meer zo over? Wie anders? En waarom?
Op deze manier creëer je ruimte voor verschil, terwijl je tegelijkertijd nog steeds oog hebt voor sfeer en harmonie. Dat zou je ook heel concreet kunnen doen door een soort groepsordening te maken met een top tien van de belangrijkste waarden van deze klas. Evengoed is het leuk om dat een keertje achterwege te laten.
Denk ook aan een afwisseling tussen serieuzere kaartjes (geloof) en wat speelsere (avontuur).
Overigens leent zo’n werkvorm zich natuurlijk ook weer uitstekend voor een teamdag met collega’s. Want ook jij hebt waarden, die deels zullen overlappen of verschillen van die van jouw collega’s.
Vergeet bij groepsvorming vooral niet dat ook jij een groep, een team vormt met je collega’s. En uit wetenschappelijk onderzoek naar schoolteams blijkt, dat hoe rijper het functioneringsniveau van de groep, des te hoger de toetsresultaten van de kids in de klas. Niet de enige factor, maar wel een belangrijke.
Meer weten? Wacht dan nog even op De Zilveren Weken ;)
Boaz Bijleveld
Comments